E ticaret denildiği zaman belirli metriklerin olduğunu hepimiz bilmekteyiz. Bu metrikler arasında en önemlilerinden biriside stok devir hızı olmaktadır. Stok devir hızı aslında işletmelerin e ticarette ne kadar güçlü ve başarılı olduğundan başlayarak pek çok noktaya dayanmaktadır. Günümüzde pek çok işletme stok devir hızını hesaplamamaktadır. Bu nedenle bu yazımızda küçük büyük işletmeler fark etmeksizin stok devir hızı nedir sorusundan, stok devir hızı kaç olmalı gibi pek çok soruya değineceğiz.
Stok Devir Hızı Nedir?
İlk olarak stok devir hızı nedir sorusunun yanıtını verelim. Stok devir hızı nedir sorunun en basit cevabı bir işletmenin yıl içerisinde stoklarının ne kadar yenilendiği diyebilir. Stok devir hızı işletmenin stokları için ne kadarlık bir bütçe ayırdığını ve bu bütçeyi yıl içinde kaç kez harcadığı gibi pek çok metriği de beraberinde vermektedir.
E ticaret sektöründe, sektörü iyi bilen ve sektörde deneyimli kişiler tarafından söylenmiş çok değerli bir söz vardır. E ticarette ürünler ile akraba ilişkisi yaşanmaz. E ticarette ürünlerle akraba ilişkisi yaşanmaz sözünü aslında pek çok işletme anlamlandıramamaktadır. Bu sözde aslında ürünlerin stok devir hızının düşük olmasının ürünlerle artık duygusal bir bağ oluşturulduğundan bahsedilmektedir. E ticaret sektöründe stok devir hızının yüksek olması aslında işletmenin karlılığının yüksek olduğunu göstermektedir. Bunun nedeni ise işletmeler elinde bulunan stoktan kar etmektedir. Stok devir hızı ne kadar yüksek olursa o kadar karlılık oranı artmaktadır. Bazı niş pazarlar bulunmaktadır. Bu niş pazarlarda stok devir hızı yok denecek kadar azdır. Fakat bu pazarlar niş olduğundan dolayı karlılığı diğer pazarlara göre oldukça fazla olmaktadır. Bu nedenle stok devir hızı oranının dışında tutulan sektör ve işletmelerde mevcuttur.
Bir işletme mutlaka düzenli olarak stok devir hızını hesaplaması gerekmektedir. Stok devir hızının özellikle finans ve yönetim kadrosuna açıklanması ve stok devir hızı nasıl hesaplanır sorunun cevabının net şekilde anlatılması gerekmektedir. Yönetim ve finans ekibinin yıllık stok devir hızını hesaplayıp, işletmenin gelişimini takip etmesi gerekmektedir.
Günümüzde özellikle Türkiye’de satış yapan işletmelerin kur dalgalanması sonucunda ciroları arttı. Ancak işletmeler cirosunun artmasına karşın herhangi bir büyüme elde edemedi. Bunun sebebi ise stok devir hızı nasıl hesaplanır konusunda herhangi bir bilgi sahibi olmamalarıdır. Stok devir hızı işletmelerin döviz karşısında güçsüzleşmesine olanak vermeyecektir.
Stok Devir Hızı Nasıl Hesaplanır?
Stok devir hızının nasıl hesaplandığı konusunda pek çok bilgi bulunmaktadır. Ancak internette bulunan pek çok bilgi yanlıştır. Sebebi ise baz aldıkları verilerin aslında stokla veya stok devriyle herhangi bir alakasının olmamasıdır. Stok devir hızı nasıl hesaplanır sorunun en net ve doğru cevabı yıllık bazda satılan ürün maliyeti bölü dönem başı ve dönüm sonu stokların toplamının yarısıdır. Bu formül haricinde aylık satılan ürünlerin ciroya bölünmesi veya aylık satılan ürünlerin toplam stoka bölünmesi gibi formüller doğru sonucu vermeyecektir. Stok Devir Hızı = Satılan Ürün Maliyeti / [(Dönem Başı Stok + Dönem Sonu Stok)/2]
Stok Devir Hızı Formülü Nasıl Oluşturulur?
Stok devir hızının nasıl hesaplanması gerektiğiyle alakalı formülü verdik. Fakat birkaç örnek ile bu formülü açıklamak doğru hesaplama yapmak açısından ve stok devir hızını karşılaştırmak açısından önemlidir. Örneğin;
Satılan Ürün Maliyeti: 500.000 TL
Dönem Başı Stok: 40.000
Dönem Sonu Stok: 60.000 olarak varsayalım. Verilen bu verilere göre ise formül şu şekilde olacaktır.
Stok Devir Hızı = 500.000 / ((40.000 + 60.000) / 2)
Stok Devir Hızı = 600.000 / 50.000 = 10 olarak sonuç alacağız. Peki bu örnekte çıkan sonuç ne demek. İşletmemizin satışlarına göre yıllık olarak stoklarını 10 kez güncellemesi gerekiyor.
Satılan Ürün Maliyeti: 220000 TL
Dönem Başı Stok: 30000
Dönem Sonu Stok: 20000 olarak varsayalım. Verilen bu verilere göre ise formül şu şekilde olacaktır.
Stok Devir Hızı = 220000 / ((30.000 + 20.000) / 2)
Stok Devir Hızı = 220.000 / 25.000 = 8,8 olarak hesaplanmaktadır. Yani bu işletme 8 ile 9 kere stoklarını yıl içerisinde güncelliyormuş.
Stok Takibi Neden Önemlidir?
Stok ve stok devir hızının takibi aslında işletmenin gelişimini ve yıllık satış hacminin ne kadar arttığını görmek açısından oldukça önemlidir. Stok devir hızının düşük olması durumunda işletme içerisinde çalışmalar yapılarak bu oranının yükseltilmesine ve işletmenin büyümesine yönelik çalışmalar yapılabilir. Bu nedenle stok takibi ve stok devir hızı takibinin yapılması oldukça önemlidir.
Ortalama Stokta Kalma Süresi Ne Kadar Olmalıdır?
Ortalama stokta kalma süresiyle alakalı net bir bilgi vermek mümkün değildir. Bunun sebebi işletme koşulları, ürün fiyatları, marka bilinirliliği ve satış kanalları gibi pek çok farklı neden bu koşulu etkilemektedir. Ancak ortalama stokta kalma süresini işletmeniz için hesaplayabilirsiniz. Bunun formülü ise yıldaki gün sayısı bölü stok devir hızıdır.
