E-ticaretin hızla büyümesi ve hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmesiyle birlikte, bu alandaki hukuki düzenlemeler de büyük önem taşıyor. Türkiye’de e-ticaret faaliyetlerini düzenleyen temel yasal çerçeve, “Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun” (6563 sayılı Kanun) olarak biliniyor. Bu yasa, online ticarette hem tüketicilerin hem de işletmelerin haklarını korumayı, adil ve güvenilir bir ortam yaratmayı amaçlar. E-ticaretle ilgilenen herkesin, bu yasanın temel maddelerini ve getirdiği yükümlülükleri bilmesi hayati önem taşır.
E-ticaret yasası; internet üzerinden satış yapan işletmelerin, pazaryerlerinin ve müşterilerin hak–yükümlülük sınırlarını çizen kurallar bütünüdür. Türkiye’de bu çerçevenin omurgasını 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun oluşturur; ticari iletişim (SMS/e-posta arama), hizmet sağlayıcı–aracı hizmet sağlayıcı sorumlulukları, sözleşme süreçleri ve yaptırımlar bu kanunda tanımlanır.
Ayrıca pratikte üç alan daha doğrudan hayatınıza dokunur:
- ETBİS kaydı (Ticaret Bakanlığı),
- İYS onayı (ticari elektronik iletiler),
- Mesafeli Sözleşmeler ve cayma hakkı (tüketici işlemleri).
Kişisel veriler tarafında ise KVKK hükümleri paralel ilerler. Aşağıda hepsini sade bir dille özetledim.
E-Ticaret Yasasının Temel Amacı ve Kapsamı
E-ticaret Yasası, kısacası, dijital ortamda gerçekleşen ticari faaliyetleri belli kurallara bağlar. Yasanın ana amaçları şunlardır:
- Tüketiciyi Korumak: Müşterilerin online alışverişte bilgilendirilme, cayma ve iade haklarını güvence altına alır.
- Şeffaflık ve Dürüstlük: İşletmelerin kimliklerini, iletişim bilgilerini ve sattıkları ürün veya hizmetler hakkındaki tüm detayları açıkça belirtmelerini zorunlu kılar.
- Haksız Rekabeti Önlemek: Büyük pazar yerlerinin kendi markalarına veya bazı satıcılara avantaj sağlamasını kısıtlar, sektördeki tekelleşmenin önüne geçmeyi hedefler.
- Veri Güvenliğini Sağlamak: Kişisel verilerin korunması ve ticari elektronik iletilerin (e-posta, SMS) gönderiminde onay mekanizması oluşturulması gibi konulara düzenleme getirir.
E-Ticaret İşletmeleri İçin Önemli Yükümlülükler
Eğer bir e-ticaret sitesi işletiyorsanız veya pazar yerlerinde satış yapıyorsanız, e-ticaret yasasına göre yerine getirmeniz gereken bazı temel sorumluluklar vardır:
- ETBİS Kayıt ve Bildirim Yükümlülüğü: E-ticaret Bilgi Sistemi’ne (ETBİS) kayıt olmak zorundasınız. Bu, yasal bir zorunluluktur ve işletmenizin kimliğini, adresini ve diğer bilgilerini şeffaf bir şekilde beyan etmenizi gerektirir.
- Ön Bilgilendirme ve Mesafeli Satış Sözleşmesi: Müşteriye ürün veya hizmeti satın almadan önce, fiyat, kargo ücreti, iade koşulları ve cayma hakkı gibi konularda detaylı bilgi vermelisiniz. Satışın tamamlanması için müşterinin bu şartları kabul ettiğini onaylaması gerekir.
- Cayma Hakkı: Tüketicinin, hiçbir sebep göstermeksizin ve ceza ödemeksizin 14 gün içinde ürünü iade etme hakkı vardır. Siz de iade bildirimini aldıktan sonra 14 gün içinde ürün bedelini iade etmekle yükümlüsünüz.
- Ticari Elektronik İletiler (E-posta/SMS): Müşterilere promosyon, kampanya veya reklam amaçlı e-posta ve SMS göndermek için önceden açık rızalarını almalısınız. Bu rızalar İleti Yönetim Sistemi (İYS) üzerinden yönetilir.
- Pazar Yerleri İçin Özel Kurallar: Eğer bir pazar yerinde satış yapıyorsanız, pazar yerlerinin kendi içindeki rekabeti düzenleyen, satıcıların veri erişimini ve eşit şartlarda tanıtım yapma imkanını koruyan yeni düzenlemelere dikkat etmelisiniz.
ETBİS Kaydı: Neden Zorunlu Ve Ne İşe Yarar?
Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS); e-ticaret yapanları kayıt altına alan resmî sistemdir. Amaç, işletmelerin ulaşılabilirliğini artırmak ve e-ticaret verisini sağlıklı izlemektir. Kendi sitenizden, uygulamanızdan veya pazaryerinde mağaza açarak satış yapıyorsanız ETBİS’e bildirim yükümlülüğünüz vardır.
Ticari Elektronik İletiler Ve İYS Onayı (SMS/e-posta/arama)
Kampanya, indirim ve benzeri ticari iletiler için önceden onay almak zorunludur; onaylar İleti Yönetim Sistemi (İYS) üzerinden tutulur ve alıcıya kolay “ret” imkânı sunulmalıdır.
Mesafeli Sözleşmeler Ve Cayma Hakkı
Online alışverişlerde tüketici, çoğu üründe 14 gün içinde gerekçe göstermeden sözleşmeden dönebilir. Satıcı; cayma bildiriminin kendisine ulaşmasının ardından 14 gün içinde bedeli iade etmekle yükümlüdür. Tüketici ise bildirimi yaptıktan sonra 10 gün içinde malı geri göndermelidir. (Bazı ürünlerde istisna vardır: kişiye özel, çabuk bozulabilen vb.)
Kişisel Veriler Ve KVKK Uyumu
E-ticaret yapan işletmeler, genellikle veri sorumlusu sıfatını taşır. Bu nedenle aydınlatma yükümlülüğü (kim, hangi veriyi, hangi amaçla, kime aktarıyor, saklama süresi vb.) ve uygun güvenlik tedbirleri zorunludur. İhlal veya şikâyetlerde Kurul kararları emsal teşkil edebilir.
Sitede Bulundurmanız Gereken Temel Belgeler
- Ön bilgilendirme formu ve Mesafeli satış sözleşmesi (alışverişten önce görünür)
- Gizlilik ve çerez politikası (KVKK ve çerez bilgilendirmesi)
- İade–değişim ve teslimat politikaları (süreler, kargo, masraflar)
- İletişim ve şirket bilgileri (MERSİS/vergi, açık adres, destek kanalları)
Bu metinler; ETBİS bildirimi, İYS onayı, mesafeli sözleşme ve KVKK yükümlülüklerinizle tutarlı olmalı. (Hazırlarken güncel mevzuata göre kontrol edin.)
E-Ticaret Uyum Kontrol listesi
- Şirket ve faturalama: Vergi mükellefiyeti ve e-fatura süreci.
- ETBİS: Satış kanallarınızı ve alan adlarınızı kaydedin.
- İYS: Onay yönetimi kurun; ret taleplerini otomatik işleyin.
- Sözleşme ve politikalar: Mesafeli sözleşme, ön bilgilendirme, iade/teslimat.
- KVKK: Aydınlatma metni, çerez yönetimi, uygun teknik–idari tedbirler.
- Ödeme–güvenlik: SSL, 3-D Secure, dolandırıcılığa karşı kontroller.
- Lojistik–iade: Kargo takip ve iade akışlarını yazılı hale getirin.
E-ticaret Yasası, sektörün dinamik yapısına ayak uydurmak için sürekli güncelleniyor. Özellikle son yıllarda yapılan değişikliklerle, haksız rekabetin önlenmesi ve tekelleşme riskinin azaltılması gibi konulara ağırlık verilmiştir. Bu değişiklikler, belirli ciro ve işlem sayısının üzerinde olan platformların lisans almasını, kendi markalarını satmalarını kısıtlamasını ve satıcılara yönelik adil bir düzeni sağlamasını hedefliyor.
E-ticaret dünyasında başarıya ulaşmak istiyorsanız, sadece pazarlama ve satış stratejilerine değil, aynı zamanda bu yasal düzenlemelere de hakim olmanız gerekir. Yasalara uygun hareket etmek, hem işletmenizi olası cezalardan korur hem de müşterilerinizin size olan güvenini artırır.
