Türkiye ekonomisinin dinamosu KOBİ‘ler için finansmana erişim, işlerini sürdürme ve büyütme yolunda en önemli adımlardan biri. Özellikle ekonomik dalgalanmaların yaşandığı dönemlerde KOBİ’lerin “nefes alabilmesi” büyük önem taşıyor. İşte tam da bu noktada, Nefes Kredisi devreye giriyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Kredi Garanti Fonu (KGF) ve bankaların iş birliğiyle hayata geçirilen bu program, KOBİ’lere uygun koşullarda finansman desteği sağlamayı hedefliyor.
Peki, Nefes Kredisi tam olarak nedir, kimler başvurabilir, şartları nelerdir ve bu finansman desteğine nasıl ulaşılır? İşte 2025 yılı güncel verileriyle tüm detaylar.
Nefes Kredisi Nedir?
Nefes Kredisi, KOBİ’lere (küçük ve orta büyüklükteki işletmelere) finansman açısından “nefes aldırmak” amacıyla geliştirilmiş özel bir kredi destek programıdır. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde, Kredi Garanti Fonu (KGF) desteği ve bankaların iş birliğiyle hayata geçirilir. Bu program özellikle ekonomik zorluk dönemlerinde (örneğin piyasa daralmaları veya pandemi krizi gibi) işletmelere uygun koşullu kredi sağlayarak onları rahatlatmayı hedefler. Nefes Kredisi’nin temel amacı, KOBİ’lerin işletme sermayesi ihtiyacını karşılamalarına yardımcı olmak ve ekonomik faaliyetlerine devam edebilmeleri için finansmana erişimlerini kolaylaştırmaktır. Adı “nefes” olan bu kredi, şirketlerin finansal sıkışıklık yaşadığı anlarda bir can suyu işlevi görür – yani şirketlere adeta nefes aldıracak bir destek sunar.
Bu kredi programı ilk olarak 2017 yılında başlatılmış ve o tarihten bu yana farklı dönemlerde birden fazla kez uygulanmıştır. TOBB ve ilgili oda/borsalara üye işletmelerin uygun koşullarda krediye erişebilmesi için devlet, finans sektörü ve iş dünyasını bir araya getiren örnek bir proje olarak tanımlanmaktadır. Nefes Kredisi, çoğunlukla piyasa faiz oranlarının altında faizle ve esnek geri ödeme şartlarıyla sunulduğu için KOBİ’ler tarafından ilgiyle karşılanmaktadır. Sonuç olarak, ekonomik büyümeye ve istihdamın korunmasına katkı sağlamak üzere tasarlanan Nefes Kredisi, KOBİ’lerin finansmana erişimde yaşadığı sıkıntıları gidermeyi amaçlayan önemli bir destek mekanizmasıdır.
Nefes Kredisi Nasıl Alınır?
Oda Üyelik Belgesinin Alınması: İlk adım olarak, krediye başvuracak işletmenin bağlı olduğu ticaret/sanayi odasından veya borsadan güncel bir faaliyet belgesi alması gerekir. Bu belge, ilgili firmanın odaya kayıtlı ve aktif olduğunu gösteren resmi bir evraktır. Özellikle Nefes Kredisi için odalardan alınan belgede “TOBB Nefes Kredisi başvurusu içindir” ibaresi yer alması istenebilir. Günümüzde birçok oda, bu belgeyi online olarak e-belge şeklinde vermektedir; dolayısıyla şirketler oda/borsa merkezine gitmeden internet üzerinden üyelik belgelerini temin edebilirler.
Bankaya Başvuru Yapılması: Faaliyet belgesini edinen KOBİ, Nefes Kredisi anlaşmalı bankalardan birine başvuru yapabilir. Başvurular genellikle bankaların şubeleri aracılığıyla alınmaktadır. Kredi talebi için bankada Nefes Kredisi başvuru formu doldurulur ve gerekli evraklar teslim edilir. Bazı bankalar ön başvuruyu internet üzerinden de kabul edebilmektedir; örneğin başvuru niyetinizi bankanın websitesindeki KOBİ kredi başvuru ekranından iletip sonrasında şubeye evrakları vermeniz mümkün olabilir. Ancak süreç sonunda fiziken evrak kontrolü ve imzalar gerektiğinden, firmanın yetkilisinin en az bir kez bankaya uğraması genellikle gereklidir.
Gerekli Belgelerin Sunulması: Başvuru esnasında, işletmeden bir dizi resmi belgeyi ibraz etmesi istenir. Bu belgeler, hem firmanın krediye uygunluğunu değerlendirmek hem de KGF teminat sürecini başlatmak için gereklidir. Nefes Kredisi başvurusunda talep edilen başlıca belgeler şunlardır:
- Odaya kayıtlı olunduğunu gösteren faaliyet belgesi veya oda üyelik belgesi
- Şirket yetkilisine ait nüfus cüzdanı fotokopisi (veya T.C. kimlik kartı fotokopisi)
- İmza sirküleri veya imza beyannamesi (şirketi temsil eden kişinin imza yetkisini gösterir)
- Ticaret Sicil Gazetesi kopyası veya ticari sicil kayıt dökümü (şirketin kuruluş ve önemli kararlarını gösteren resmi gazete ilanları)
- Son 2 yıla ait vergi levhaları (işletmenin yıllık beyan ettiği gelirleri gösterir)
- Son 3 yılın finansal tabloları, yasal defter kayıtları veya gelir tablosu ve bilanço dökümleri (özellikle bilanço esasına göre defter tutan işletmeler için)
- Son yıla ait Kurumlar Vergisi Beyannamesi (serbest meslek sahipleri için Gelir Vergisi Beyannamesi) ve dökümü
- İşletmenin durumuna göre istenebilecek diğer belgeler: Örneğin teminat verilecek ise tapuların fotokopileri, ortaklar veya kefiller için mali durum belgeleri, vb.
Bu belgelerin eksiksiz sunulması, başvurunun hızlı sonuçlanabilmesi açısından kritiktir. Bankalar, başvuru dosyasını KGF’ye iletirken bu evrakları kullanır; dolayısıyla herhangi bir eksik evrak, sürecin uzamasına yol açabilir.
Değerlendirme ve KGF Onayı: Banka, başvuru ve belgeler kendisine ulaştıktan sonra ön değerlendirme yapar. Bu aşamada kredinin geri ödenebilirliği, firmanın finansal durumu, kredi notu, vergi/SGK borcu durumu gibi kriterler incelenir. Nefes Kredisi özelinde, bankanın yanı sıra Kredi Garanti Fonu da eş zamanlı olarak değerlendirme sürecine dahildir. Banka kredi talebini ve firma bilgilerini KGF’nin sistemine iletir; KGF de firmanın kefalet kriterlerine uygunluğunu kontrol eder. Genellikle KGF, firmanın KOBİ tanımına uyup uymadığını, daha önce kefaletli krediler kullanıp kullanmadığını ve devlet desteklerinden yasaklı olup olmadığını değerlendirir. Banka ve KGF tarafından yapılan bu çift yönlü inceleme sonucunda eğer bir olumsuzluk yoksa kredi başvurusu onaylanır. Bu süreç, başvuru yoğunluğuna bağlı olarak birkaç gün sürebilir.
Kredinin Kullandırılması: Nihai onay alındıktan sonra, banka kredi sözleşmelerini hazırlar ve firma yetkilisiyle kredi sözleşmesi imzalanır. İmzaların tamamlanmasıyla birlikte kredi tutarı şirketin hesabına yatırılır ve 6 ay geri ödemesiz dönem başlar. Kredi kullanım aşamasında, banka genellikle KGF kefalet ücreti, kredi dosya masrafı gibi kesintileri kredi tutarından tahsil edebilir (örneğin 2,5 milyon TL kredi onaylandıysa ve masraflar toplam %1 tutuyorsa, işletmenin hesabına ~2,475 milyon TL geçer). KOBİ, krediyi aldıktan sonra belirlenen plana uygun şekilde harcamasını yapar ve geri ödeme dönemi geldiğinde taksitlerini ödemeye başlar.
Nefes Kredisi Şartları Nelerdir?
Nefes Kredisi’nden faydalanmak isteyen işletmelerin belirli şartları taşıması gerekmektedir. 2025 yılı itibarıyla belirlenen başlıca şartlar şunlardır:
- TOBB Üyeliği: Krediden faydalanmak isteyen işletmelerin, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı herhangi bir oda veya borsa üyesi olması zorunludur. Başvuru sırasında bağlı bulunulan oda veya borsadan “Nefes Kredisi içindir” ibareli faaliyet belgesi alınması gerekmektedir.
- KOBİ Vasıfı: Kredi programı genellikle KOBİ’lere yöneliktir. KOBİ tanımına uyan gerçek veya tüzel kişi işletmeler başvurabilir. Bazı durumlarda KOSGEB KOBİ Belgesi talep edilebilir, bu nedenle KOSGEB KOBİ Beyannamesi’nin güncel olması tavsiye edilir.
- Finansal Durum: İşletmenin bankalar tarafından yapılacak risk değerlendirmesinden geçmesi gerekmektedir. Aşırı borçluluk veya olumsuz bir kredi geçmişi bulunmaması önem taşır.
- Kullanım Amacı: Kredi, işletmenin faaliyet alanı dışındaki amaçlar için, özellikle döviz, altın, mücevherat alımı veya refinansman amacıyla kullanılamaz. Kredi tutarının büyük bir kısmının (genellikle %80’i) henüz ödenmemiş faturalar, vergi/SGK ödemeleri, maaş/kira ödemeleri gibi işletme giderlerinin karşılanması için kullandırılması esastır.
Kredi Üst Limiti: Bir işletme için kullanabileceği azami kredi tutarı 2,5 milyon TL olarak belirlenmiştir. Ancak bu üst limit, işletmenin bulunduğu ile ve bağlı olduğu odanın sunduğu kaynağa göre değişiklik gösterebilir; bazı bölgelerde daha düşük alt limitler uygulanabilir. Kredi başvurusunda herhangi bir alt limit bulunmamaktadır.
Faiz Oranı: Nefes Kredisi için güncel faiz oranı, piyasa koşullarına göre oldukça avantajlı seviyede tutulmaktadır. 2025 Nefes Kredisi kapsamında yıllık %37–38 bandında bir faiz oranı uygulanmaktadır. Özellikle 24 aya kadar vadeli krediler için yıllık azami %38, daha uzun vadeli (24–36 ay arası) krediler için ise yıllık azami %37 faiz oranı belirlenmiştir. Belirtilen faiz oranları brüt oranlar olup Banka Sigorta Muamele Vergisi (BSMV) ve Kaynak Kullanım Destek Fonu (KKDF) gibi vergileri içermemektedir. Bu vergiler dahil edildiğinde efektif faiz maliyeti bir miktar artabilir, ancak yine de Nefes Kredisi genellikle piyasa faizlerinin altında bir maliyet sunar. Geçmiş yıllardaki programlarda faiz oranları ekonomideki koşullara göre değişmiştir (örneğin 2020’de yıllık %7,5 gibi çok düşük bir faiz uygulanmış, 2021’de %17,5 seviyesine yükselmiştir).
Vade (Geri Ödeme Süresi): Kredi vadesi azami 36 ay (3 yıl) olarak belirlenmiştir. Bu vadenin ilk 6 ayı geri ödemesiz dönemdir; yani kredi kullanan işletme ilk 6 ay boyunca anapara ve faiz ödemesi yapmayıp nakit akışına nefes alma imkânı bulur. Geri ödemesiz dönemin ardından kalan tutar eşit taksitlere bölünerek ödenir. Örneğin 36 ay vadeli bir kredi alındığında, 6 ay ödemesiz dönem sonrası 30 ay boyunca taksitli ödeme yapılacaktır. Daha kısa vadeli kredi kullanımında da ilk 6 ay ödeme olmaması esnekliği korunur (örneğin toplam 18 ay vadede 6 ay ödemesiz + 12 ay taksitli). Bu sayede KOBİ’ler krediyi alır almaz geri ödeme baskısı yaşamadan finansmanı işletmelerine aktarma olanağı bulurlar.
Teminat ve Kefalet: Nefes Kredisi’nde geleneksel teminatlardan farklı olarak Kredi Garanti Fonu (KGF) kefaleti devreye girmektedir. KGF, Hazine desteğiyle kredi tutarının %80’ine kadar kefalet sağlamaktadır. Bu, işletmelerin ek teminat gösterme yükünü önemli ölçüde azaltan bir uygulamadır. KGF kefaleti sayesinde, bankalar kredi riskinin büyük kısmı için garantiye sahip olur ve KOBİ’lerden daha az ipotek veya maddi teminat talep edebilir. Ancak, kredinin kalan %20’lik kısmı bankanın kendi riski olduğundan, banka gerekli gördüğü hallerde bu kısım için teminat ya da firma ortaklarından kefalet isteyebilir. KGF kefaletinin sağlanması karşılığında, yasal mevzuat gereği küçük bir kefalet komisyonu alınır; güncel uygulamada KGF kefalet komisyonu ilk yıl için kredi bakiyesinin %1’i, sonraki yıllar için yıllık %1,5’i düzeyindedir. Ayrıca banka, kredi kullandırımında azami binde 5 (%0,5) oranında dosya masrafı (komisyon) alabilir. Bu ücretler dışında, krediye dair olağan vergiler ve tahsis ücreti gibi maliyetler de olabilecektir ancak program dâhilindeki tüm bu şartlar, toplamda KOBİ’ler için standart piyasa kredi şartlarından daha avantajlı bir paket sunar.
Diğer Şartlar: Nefes Kredisi işletme ihtiyaçlarına yönelik ticari kredi olarak kullandırılır; bireysel amaçla kullanılmaz. Kredi, firmanın faaliyet alanı dışındaki spekülatif amaçlarla (örneğin döviz veya altın alımı gibi) kullanılamaz; böyle bir durum tespit edilirse kredi derhal geri çağrılır. Ayrıca bu kredi, mevcut başka bankacılık borçlarını kapatmak için kullanılmamalıdır. Başvuracak işletmenin vergi borcu veya SGK prim borcu olmaması, kredi değerlendirmesinde avantaj sağlayabilir (KGF kefaletli kredilerde bu konular bankaca incelenir). Son olarak, kredi limitinin tahsis edilmesinde bölgesel oda katkıları etkili olabildiği için her bir oda, üyeleri için belirli bir kontenjan veya limit uygulaması yapabilir – bu durumda başvurular “önce gelen alır” prensibine göre değerlendirilebilir ve toplam kaynak tükenmeden başvuru yapmak önem arz eder.
